پیرچشمی چیست؟  presbyopia

عدسی Crystalline Lens

عدسی عضوی است محدب الطرفین ، قابل انعطاف، بدون رگ و شفاف با قطر ۹ میلیمتر و ضخامت ۴میلیمتر که ما بین مایع زلالیه و زجاجیه چشم قرار دارد. عدسی توسط زنولها به شیارهای بین شیارهای جسم مژگانی اتصال دارد. عدسی در پشت مردمک واقع شده است وعمل تطابق و متمرکز کردن نور بر روی شبکیه را انجام می‌دهد.

فیلم ساختمان عدسی چشم Crystalline Lens video

جسم مژگانی Cilliary body

جسم مژگانی (ciliary body) بخش ضخیم لایه میانی (لایهٔ عروقی) چشم است که حد فاصل مشیمیه و عنبیه است.جسم مژگانی از ماهیچه مژگانی و زوائد مژگانی تشکیل شده‌است. جسم مژگانى (Ciliary Body) عضوى است با مقطع مثلثى که از یک ناحیه قدامى چین‌دار (Pars Plicata) و یک ناحیه خلفى مسطح (Pars Plana تشکیل شده است.

جسم مژگانی چشمcilliary body

مویرگ‌هاى آن برخلاف عنبیه داراى منافذ هستند لذا فلورسئین وریدى از آنها نشت مى‌کند. لایه بى‌رنگ داخلى اپى‌تلیوم سیلیارى ادامه لایه شبکیه عصبى و لایه رنگى خارجى آن ادامه لایه شبکیه عصبى و لایه رنگى خارجى آن ادامه لایه پیگمانته شبکیه است. زوائد مژگانى (پارس پلیکا) مسئول ترشح زلالیه است. جسم مژگانى حاوى عضلات طولى (تغییردهنده اندازهٔ سوراخ‌هاى شبکیه ترابکولار) عضلات حلقوى (مسئول عمل تطابق) و عضلات شعاعى است. عروق و اعصاب جسم مژگانى مشابه عنبیه است.

سطح پشتی جسم مژگانی دارای فرورفتگی و برآمدگی‌های متناوب و منظمی است. از عمق فرورفتگی‌ها، رشته‌هایی به نام رباط آویزان‌کننده خارج شده، به عدسی می‌چسبد. سر دیگر این رشته‌ها به عضلات مژگانی چسبیده است. انقباض عضلات مژگانی باعث تغییر تحدب عدسی و تطابق می‌شود. این عضلات توسط اعصاب پراسمپاتیک زوج سوم، عصب‌دهی می‌شوند. در امتداد جسم مژگانی، عنبیه به شکل صفحه مدوری جلوی عدسی قرار گرفته و با تغییر قطر مردمک، میزان عبور نور به کره چشم را تنظیم می‌کند. در ضخامت عنبیه، دو دسته ماهیچه به شکل حلقوی (تنگ‌کننده) و شعاعی (گشادکننده) قرار گرفته‌اند.

پیر چشمی presbyopia

پیرچشمی presbyopia

در هنگام مطالعه، عدسی با تغییر انحنای خود این امکان را ایجاد می‌نماید که بتوانیم اجسام نزدیک را بخوبی ببینیم. این قابلیت از سن  ۴۰ تا ۴۵ سالگی به بعد، کاهش می‌یابد و بنابراین پیر چشمی عارض می‌گردد، بدین معنا که برای دید نزدیک و مطالعه نیاز به عینک جداگانه خواهد بود.

تطابق عدسی چشم Lens Accomodation

هنگامی که فردی به نزدیک نگاه می‌کند، انقباض عضله سیلیاری(جسم مژگانی)، کشش عدسی را کم می‌کند و لذا عدسی کروی‌تر شده و قدرت انکساری بیشتری پیدا می‌کند و تصویر جسم نزدیک را بر شبکیه می‌اندازد (عمل تطابق). در نگاه به دور عکس این حالت اتفاق می‌افتد. با پیر شدن و کاهش حالت ارتجاعی عدسی ، قدرت تطابق آن کاهش می‌یابد و فرد اجسام نزدیک تار می‌بیند. این همان حالتی است که به آن پیر چشمی گفته می شود.

به گفته دیگر، “تطابق” عبارتست از توانایی چشم برای تغییر تمرکز از روی اشیاء دور بر روی اشیاء نزدیک و تمرکز از روی اشیاء نزدیک بر روی اشیاء دور و همچنین فواصل بین آنها.   اغلب افراد پس از رسیدن به سنین بیش از چهل سالگی احساس می کنند که برای مطالعه و دیدن اشیاء نزدیک به عینک نیاز دارند. این تغییرات در عدسی را” پیر چشمی” می نامیم. در پیر چشمی بدلیل کاهش انعطاف پذیری عدسی چشم، عضلاتی که مسئول تطابق هستند – (عضلات مژگانی) – نمی توانند بخوبی این عمل را انجام دهند.

پیر چشمی تقریبا در همه افراد اتفاق می افتد. همچنین همه افرادیکه عیوب انکساری (نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم) دارند نیز دچار پیر چشمی می شوند. اما در افراد نزدیک بین پیر چشمی مزاحمت کمتری ایجاد می کند. زیرا نزدیک بینی تا اندازه ای پیر چشمی را خنثی کرده و افراد برای دیدن اجسام نزدیک مشکل کمتری دارند.

فیلم پیرچشمی Presbyopia video